Қарағанды ОӘҒК

Түгендеу кітабы кітапханақорын есептейтін негізгі құжат болып табылады. Онда құжаттардың жеке есебі жүргізіледі.

Түгендеу кітабы міндетті түрде түптеліп және тігілген, ал беттері нөмірленген болу керек. Түгендеу кітабының аяқ жағында келесі нысан бойынша куәландыратын жазба болуы керек: «Бұл мүлік кітабында (санын көрсету керек) нөмірленген және тігілген беттер бар, қол қойылып және мөр басылып куәландырылған. Күні. қолы, мөр». Куәландыру жазбасын ОКЖ директоры жасайды.

Түгенделуге тиісті кітаптардың әрбір данасы түгендеу кітабының бір жолына жазылады және тек өзіне ғана тиесілі жеке түгендеу нөмірін алады. Бұл нөмір сонымен қатар кітаптың титул парағына және 17 бетке түбіне қатар қойылуы керек.

Түгендеу кітабына жазу үшін кітап туралы мәлімет әдеттегідей, мұқабадан немесе баспалық түптемеден емес, титул парағынан алынады.

Бір кітаптың бірнеше данасын қатар «Түгендеу нөмірі» мен «Бағасы» бағандарынан басқа барлық бағандарға жазу барысында, тырнақшалар қойылады. Кітаптың бағасы бар жағдайларда көрсетіледі.

 Брошюралар мен мерзімді басылымдарға түгендеу нөмірі берілмегендіктен, олар түгендеу кітабына есепке алынбайды.

Кітапханадан шығарылған кітаптарға 2 данада акт құрастырылады. Актінің бір данасы баланстан шығарып тастау үшін бухгалтерге беріледі, екіншісі – кітап түгендеу кітабынан алынып тасталғаннан соң, кітаптың есептен шығарылғанын айғақтайтын құжат ретінде тігіліп кітапханада үнемі сақталуы тиіс.

Түгендеу кітабының «Шығарылу туралы белгі» бағанында актінің нөмірі мен күні көрсетіледі. Шығарылған кітаптардан түгендеу нөмірі мен бағасы сызылып тасталады.

Қорды тексеру туралы мәліметтер арнайы бағанда белгіленеді.

Түгендеу кітабындағы жазбалар, басқа да барлық есеп кітаптары мен құжаттардағы жазбалар тәрізді мұқият, анық етіп, міндетті түрде сиямен жазылу керек. Тазалап өшіруге болмайды. Қатені түзету «Ескерту» бағанында ескеріліп және кітапханашының қолы қойылып куәландырылуы керек. Сондай-ақ негізгі құжатқа қосымшасы бар болса ол да «Ескерту» бағанында көрсетіледі. Егер жазылған кітапқа, мысалы, СD мен DVD дискілер немесе басқа да өздігінен қолдануға мүмкіндігі бар ілеспелі құжаттар тіркелсе. Сонымен қатар жазылған кітаптың ерекшелігін көрсету қажет, егер ол бағалы немесе сирек құжат болса (бірегей түптелген, маргиналды). Егер құжатта ақау болса, онда ол да осы бағанда көрсетілуі тиіс.

Түгендеу кітабын жоюға болмайды оны әрдайым сақтап қояды. Сақталған түгендеу кітаптары толтырылған рет бойынша нөмірленіп және мұқабасында «Басталды ____ (жылы, айы), бітті ____ (жылы, айы) көрсетілуі керек.

Елбасының жыл сайын Қазақстан Республикасының халқына жолдайтын Жолдауларында мемлекеттік тілге баса назар аударылған. «2001-2010 жылдарға арналған тілдерді қалыптастыру мен дамыту» Мемлекеттік бағдарламасы аясында кітапханалар мемлекеттік тілдің мәртебесін арттыра, мемлекеттік тілді дамытып, қолдауда, тіл саясатын ұстанып келеді.

Сіздердің назарларыңызға кітапхана ісінде жиі қолданылатын орысша-қазақша сөздікті ұсынамыз.

Сөздікті құрастыру барысында төменде келтірілген басылымдар негізге алынды:

1. Бөрібаев Б., Балапанов Е.Қ., Есжанов А.Е., Мамырбек Ғ.Б. Іс қағаздарының орысша-қазақша сөздігі: Методикалық құрал. – Алматы: ЖТИ, 2006. – 188 б.
2. Кітапхана терминдерінің сөздігі / құрастырғандар: Имашева Т., Тазабекова Ш.Х. Редакция алқасы: Бердіғалиева Р.А. (жауапты ред.) және т.б. Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы. – Алматы, 1994. – 175 б.
3. Кітапхана ісі. Жаңа терминдер сөздігі = Библиотечное дело. Словарь новых Терминов / Құрастырушылар: Бақтыгизова Э., Садирбаева Ж. – 2001. – 38 с.
4. Қоғамдық-саяси терминдер мен атаулардың, қазақ тілінде іс қағаздарын жүргізудің және құжаттарды дұрыс толтырудың анықтама сөздігі. Словарь-справочник общественно-политических терминов и наименований, ведения делопроизводства и правильного заполнения документов на казахском языке / құрастырғандар: М.Қасымбеков және т.б. – Алматы: «Қазақстан», 1992. – 288б.

Сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкiметi жанындағы Мемлекеттiк терминологиялық комиссияның 2000-2006 жылдары бекiткен терминдерін (Термины, утвержденные Государственной терминологической комиссией при правительстве Республики Казахстан в 2000-2006 годы, Термины утвержденные Государственной терминологической комиссией при Правительстве Республики Казахстан от 22 апреля 2008 года № 01) қолдануларыңызға болады.

Құрастырған: Н.В.Гоголь атындағы Қарағанды ОӘҒК кітапханаларды дамыту бөлімінің инновациялық-әдістемелік жұмыстар бойынша аға кеңесшісі Р.О.Бұланбекова

А Б В Г Д Е Ж З И К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

А

абонемент – абонемент

абревиатура – басқы әріп

абзац – азат жол

автобиографический очерк - өмірбаяндық очерк

автобиографический роман - өмірбаяндық роман

автобиография - өмірбаян

автограф – қолтаңба

автоматизация – автоматтандыру

автоматизация библиотечных процессов – кітапхана процестерін автоматтандыру

авторитетные данные – маңызды мәліметтер

авторитетный файл – беделді файл

авторский знак – авторлық белгі

авторское право – авторлық құқық

адаптация – бейімделу, көндігу

администратор - әкімші

администрация - әкімшілік

адрес – мекен-жай

адресная библиографическая справка – мекен-жайлық библиографиялық анықтама

азбука - әліппе

актуальный - өзекті, маңызды, көкейкесті

алфавит – алфавит, әліпби

алфавитный каталог – алфавиттік (әліпбилік) каталог

алфавитно-предметный указатель - әліпбилік-пәндік көрсеткіш

анализ – талдау, саралау

анализ библиотечной работы – кітапхананың жұмысын талдау

аналитическая аннотация – талдау аннотациясы (қысқамазмұны)

аналитическое библиографическое описание – талданған библиографиялық сипаттама

аналогичный – ұқсас, үйлес

анкета –сауал-сұрақ, сауалнама

анкетирование – сауалнама жүргізу

аннотация – мазмұндама, түсініктеме

анонс – құлаққағыс

ассоциация – қауымдастық

аттестация – аттестаттау

аудиовизуальный – аудиовизуальды, дыбыс-бейне

афиша – жарнамабет

афоризм – нұсқа сөз, нақыл сөз

Б

база – база, негіз

база данных – деректер базасы

басня – мысал

беседа - әңгіме, кеңес

бесплатный обязательный экземпляр – тегін міндетті дана

библиографическая база данных – библиографиялық деректер базасы

библиографическая деятельность – библиографиялық қызмет

библиографическая запись – библиографиялық жазба

библиографическая справка – библиографиялық анықтама

библиографическая ссылка – библиографиялық сілтеме

библиографический обзор – библиографиялық шолу

библиографический поиск – библиографиялық ізденіс

библиографический список – библиографиялық тізім

библиографический указатель – библиографиялық көрсеткіш

библиографические сведения – библиографиялық мағлұматтар

библиографическое информирование – библиографиялық ақпараттандыру

библиографическое описание – библиографиялық сипаттама

библиографическое пособие – библиографиялық құрал

библиография – библиография

библиографоведение – библиографиятану

библиотека – кітапхана

библиотека-филиал – кітапхана-филиалы

библиотекарь – кітапханашы

библиотековедение – кітапханатану

библиотечная документация – кітапханалық құжаттама

библиотечная книга – кітапханалық кітап

библиотечная программа – кітапханалық бағдарлама

библиотечная работа – кітапханалық жұмыс

библиотечная сеть – кітапханалық жүйе, кітапхана торабы

библиотечная система – кітапханалық жүйе

библиотечная статистика – кітапханалық статистика

библиотечно-библиографическая деятельность – кітапханалық-библиографиялық қызмет

библиотечно-библиографическая классификация – кітапханалық-библиографиялық жіктеу

библиотечное дело – кітапхана ісі

библиотечное издание – кітапханалық басылым

библиотечное обслуживание – кітапханалық қызмет көрсету

библиотечное обьединение – кітапханалық бірлестік

библиотечные кадры – кітапхана кадрлары

библиотечные курсы – кітапханалық курстар

библиотечные услуги – кітапханалық қызмет

библиотечный проект – кітапханалық жоба

библиотечный стандарт – кітапханалық стандарт

библиотечный урок – кітапханалық сабақ

библиотечный фонд – кітапханалық қор

брошюра – кітапша

буклет – бүктеме

бумага – қағаз

бюллетень новых поступлений – жаңа түскен басылымдар бюллетені

В

вакансия – бос орын

введение – кіріспе

ввод – енгізу

ведомость – ведомость, тізімдеме, тізім

ведомость учета – есеп

ведомость инвентаризационная – түгендеу ведомосі, тізімі

ведущий – жүргізуші

ведомственная библиотечная сеть – мекемелік кітапхана торабы

видеозапись – бейнежазу, бейнежазба

видеотекст – бейнемәтін

виртуальная – виртуалды

виртуальная справка – виртуалды анықтама

вирус – залал

внебюджетные – бюджеттен тыс

внедрить – енгізу, ендіру, қолдану

внестационарное обслуживание – стационардан тыс қызмет көрсету

вторичный документ – қайталанған құжат

вторичный отбор – қайта іріктеу

выборка – сұрыптау, іріктеу, таңдау

вывод – тұжырым, қорытынды

выговор – сөгіс

выдача – беру, тапсыру

выноска – түсіндірме

выписка – жаздырып алу, көшірме

выпуск – шығарылым

выпускные данные – шығу мәліметтері

высказывание – пікір сөз, айтылым

высококвалифицированный – жоғары білікті

выставка – көрме

выставка литературы - әдебиеттер көрмесі

выставочная витрина – көрме витринасы

выступление – баяндама

выходные данные – шығу деректері

вычислительная локальная сеть – жергілікті есептеу желісі

вычислительная сеть – есептеу желісі

вычислительная система – есептеу жүйесі

вычислительные машины – есептеуіш машиналар

Г

газета – газет, үнқағаз

газетная статья – газет мақаласы

генеральный каталог – бас каталог

герб – елтаңба

глава – тарау

глобализация – жаһандану, глобализация

год издания – басылып шыққан жылы

годовой – жылдық

годовой комплект – жылдық жинақ

годовой отчет – жылдық есеп

годовой план – жылдық жоспар

годичный – жылдық

городская библиотека – қалалық кітапхана

государственная библиотека – мемлекеттік кітапхана

государственная программа – мемлекеттік бағдарлама

государственные закупки – мемлекеттік сатып алулар

государственный заказ – мемлекеттік тапсырыс

громкие чтения – дауыстап оқу

грамота – мадақтама

график – график, кесте

группа – топ

Д

данные – мәліметтер, деректер

дар – сый тарту, сыйлық

движение фонда – қордың қозғалысы

дебат – талқылау, жарыс сөз

девиантное поведение – әумесерлік мінез-құлық

дежурство – кезекшілік

декларация – мәлімдеме, мәлімдеу, жарияланым, жариялау

дело – жұмыс, іс

день информации – ақпарат күні

день специалиста – мамандар күні

депозитарный фонд – депозитарлық қор

детская библиотека – балалар кітапханасы

дефектный экземпляр – ақаулық дана

деятель – қайраткер

деятельность – қызмет, іс-әрекет, іс, жігерлілік

динамика фонда – қордың өсімі

дисковод – диск жетек

дискуссия –пікірсайыс, айтыс

диспут – пікірталас

дифференциация – саралау

дифференциация читателей – оқырмандарды саралау

дневник – күнделік, күнделік дәптері

добавочная картотека – қосымша картотека

доверенность – сенімхат

договор – келісімшарт, шарт

доклад – баяндама, мәлімдеме

докладная записка – баянхат

докомплектование – қосымша толықтыру

документ – құжат

документация – құжаттама

документооборот – құжатайналым

должность – қызмет, лауазым

должностная инструкция – лауазымдық нұсқау

должностной оклад – қызметақы, лауазымдық жалақы

дополненное издание – толықтырылған басылым

доступность – қол жетерлік, қолжетімдік, түсініктілік

доступный – қолайлы, түсінікті

досуг – бос уақыт, қол бос уақыт

дублетный экземпляр – қосалқы дана

дубликат – екінші нұсқа

Е

единица – бірлік, бір

единица учета – есеп бірлігі

единица учета фонда – қор есебінің өлшемі

единица хранения фонда – қорды сақтау бірлігі

единый фонд – біртұтас қор

ежегодник – жылнама; жылдық, әржылдық

ежегодно – жыл сайын

ежедневное издание – күнделікті басылым

ежемесячник – айлық

ежемесячное издание – ай сайынғы басылым

еженедельник – апталық

естествознание – жаратылыстану

еженедельник – апталық

Ж

живопись – кескіндеме, сурет

жизнеописание - өмірбаян

жирный шрифт – қалың шрифт

З

заведующий – меңгеруші

заведующий отдела – бөлім меңгерушісі

заверить – сендіру, куәландыру

заглавие – бас тақырып, басы, аты, тақырып

заголовок – басы, аты, тақырып, тақырыпша

заголовок предметной рубрики – пәндік айдардың тақырыбы

задание – тапсырма

задолжник – борышты

заказ – тапсырыс

заказ литературы – әдебиеттерге тапсырыс

заказное издание – тапсырма басылым

закладка – белгі бау

заключение – қорытынды, тұжырым

законодательство – заң жинағы, заңдар, заң шығару

закупка – сатып алу

замена – алмастыру

замена документа – құжатты алмастыру

заместитель – орынбасар

заместитель директора – директордың орынбасары

занятие – іс, жұмыс, сабақ, оқу

записаться – жазылу

записаться в библиотеку – кітапханаға жазылу

записка – жазба

запись – жазба, жазу, жазылу

заполнить – толтыру

запрос – сауал, сұрақ, сұраныс, талап-тілек

запуск - жіберу

зарплата – жалақы, еңбекақы, айлық

заседание – мәжіліс, отырыс

заставка – қыстырма

затрата – шығын, жұмсалған қаражат

затрата фактическая – нақты шығын

зачет – сынақ; есептеу, есепке алу

зачисление – алу, есепке қосу

заявка - өтінім

заявление –арыз, өтініш; мәлімдеме, мәлімдеу

заочный абонемент – сырттай абонемент

звукозапись – дыбысжазба

здание – ғимарат

знание – білу, білім

значение – мағына, мән, маңыз

И

идентификация – теңестіру, ұқсастыру

идентичный – ұқсас, дәлме-дәл, тең

иерархический метод классификации – жіктеудің иерархиялық әдісі

избранные сочинения – таңдамалы шығармалар

издание –басылым, шығару, басып шығару

издатель – баспагер

издательская продукция – баспа өнімі

издательство – баспа орны, баспа

изложение – мазмұндама, мазмұндау, баяндау

износ – тозу, тозық

изображение – бейне

изобретатель - өнертапқыш

изоиздание – бейне басылым

израсходование – ұстап қою, шығындау, жұмсау

изречение – нақыл

изучение – үйрену, оқып-үйрену, зерттеу

изучение фонда – қорды зерттеу

изучение читателей – оқырмандарды зерттеп білу

иллюстрация – көркем бейне

иллюстрированный каталог – суретті каталог

инвентаризация – тізімдеу, түгендеу, тізімге алу, есепке алу

инвентаризация фонда – қорды тізімдеу

инвентаризировать – инвентаризациялау, хаттау, түгендеу

инвентаризационная опись – түгендеу, есепке алу тізімдемесі

инвентарная книга – түгендеу кітабы, инвентарлық кітап

инвентарный номер – түгендеме нөмірі

индекс – нұсқатаңба

индексация – индекстеу, нұсқатаңбалау

индексирование – нұсқатаңбалау

индивидуальная работа – жеке-дара жұмыс

индивидуальное информирование – жеке-дара хабарлау

индивидуальный – жеке, жеке-дара, дара, дербес

индивидуальный план чтения – жеке-дара оқу жоспары

инструкция – нұсқау

интеграция – кірігу, кіріктіру, ұштасу, ұштастыру

интервью – сауал-сұхбат

Интернет – Интернет, ғаламтор

интерпретация – түсіндіру, талдау жасап беру

интерсеть – интержелі

интрасеть – интражелі

информатизация – ақпараттандыру

информационная потребность – ақпараттық қажеттілік

информационно-библиографическое обслуживание – ақпараттық-библиографиялық қызмет көрсету

информационное обслуживание – ақпараттық қызмет көрсету

информационно-поисковый язык – ақпараттық-іздестіру тілі

информационное сообщение – ақпараттық хабар

информационный ресурс- ақпараттық ресурс

информация – ақпарат

инфрастурктура – инфрақұрылым, ішкіқұрылым

искусство – өнер

использование фонда – қорды пайдалану

исполнитель – атқарушы, орындаушы

испытательный срок – сынау мерзімі

исследование – зерттеу

источник - көз, негіз, қайнар көз

источники комплектования – кітап қорын толықтыру көздері

исход – нәтиже, түйін

итог – қорытынды, нәтиже; жиыны, жинақ

К

казахская литература – қазақ әдебиеті

календарь – күнтізбе

канцелярия – кеңсе

кармашек книги- кітап қалташасы

картотека – картотека

картотека новых поступлений – жаңа түскен басылымдар картотекасы

картотека отказов – қанағаттандырылмаған өтініштер картотекасы

картотека персоналий – жеке адамдар картотекасы

картотека статей – мақалалар картотекасы

кассета – үнтаспа

каталог – каталог, тізбе, тізім

каталогизатор – каталогтаушы

каталогизация – каталогтау

каталожный индекс – каталогтық нұсқатаңба

категория – категория, санат

кафедра выдачи – кітап беру кафедрасы

квалификация – біліктілік, мамандық

квалифицированный- маманданған, білікті, өз ісін жетік білетін

квалифицированный специалист – білікті маман

квартал – тоқсан

клавиатура – пернетақта (информатика)

клавиша – перне (информатика)

классическое произведение – классикалық туынды

классификатор – топтастырғыш, жүйелегіш, жіктегіш, бөлгіш; жіктеуші, топтастырушы маман

классификация – жіктеу, жүйелеу, топтастыру, бөлу

классификационное деление – жіктеп бөлу

классификационный индекс – жіктеу нұсқатаңбасы

ключевая проблема – басты, түйінді мәселе

ключевое слово – түйінді сөз

книга – кітап

книга суммарного учета фонда – қордың жиынтық есеп кітабы

книговед – кітапшы

книговедение – кітаптану

книговыдача – кітап берілімі

книгоиздательство – кітап баспасы

книголюб – кітапқұмар

книгоношество – кітап тасу

книгообеспеченность – кітаппен қамтамасыз ету

книгообмен – кітап алмасу

книгопечатание – кітап басу, кітап бастырушылық

книгохранилище – кітап сақтау орны, кітап қоймасы

книжка –кітап, кітапша

книжная закладка – кітап белгісі

книжная полка – кітап қойылатын сөре

книжная торговля – кітап саудасы

книжное издание – кітап басылымы

книжный блок – кітап шоғымы

книжный знак – кітап белгісі

кнопка – батырма (информатика), түйме

кнопочная панель – батырмалы тақта (информатика)

код – тамға

кодирование – тамғалау

кодировка – тамғаша

коллега - әріптес, қызметтес

коллегия – коллегия, алқа

коллектив – ұжым

коллективное произведение – ұжымдық шығарма

коллективный автор – авторлар ұжымы

колонтитул – колонтитул, жарнама жазба

командировка – іссапар

командировочное удостоверение – іссапар куәлігі

комбинация – қиыстыру, қисындастыру; әрекет, амал, әдіс, тәсіл

комбинационная система классификации – құрама жіктеу жүйесі

комментарий – түсінік, түсініктеме, түсіндірме

коммуникация – байланыс жүйесі

коммуникационная сеть – қатынастық желі

коммуникационное оборудование – қатынастық жабдық

коммюнике – ресми мәлімдеме, мазмұндама

компания – бірлестік, серіктік

компенсация - өтемақы, өтем төлеу

компетентность – хабардарлық, құзыреттілік, біліктілік

компетентный – құзырлы, хабардар; білікті, жетік

компетенция – құзыр, құзырет; білік

комплекс – кешен

комплексно-системный каталог – жинақты-жүйелі каталог

комплект – жинақ, жиынтық, жинақтама, толым

комплектатор – қорды толықтырушы

комплектное издание – жинақталған басылым

комплектование – толықтыру, жинақтау, құрастыру

комплектование фонда – қорды толықтыру

компонент - құрауыш

компьютеризация – компьютерлендіру

конверсия каталогов – каталогтарды конверсиялау

конкурент – бәсекелес

конкуренция – бәсеке, бәсекелестік

конкурс – конкурс, байқау, жарыс, бәйге

консервация – ұқыпты сақтау

консультант – кеңесші

консультация – кеңес, көмек

контроль – тексеру, бақылау

контрольный листок – бақылау парағы, бақылау бетшесі

контрольный экземпляр – бақылау данасы

конференция – конференция, алқалы жиын

конфигурация – кескін үйлесімі, пішін үйлесімі

конфликт – қақтығыс

концентратор – шоғырлауыш

концепция – тұжырымдама

кооперация – бірлестік, бірлесу, бірігу

координация – үйлестіру

координорованное комплектование – кітап қорын толықтырудың үйлестірілген түрі

копировальный аппарат – көшіргі аппарат

копирование – көшіру, көшірмелеу

копия – көшірме

корешок – түбіршек

корпорация – бірлестік, одақ

корпус – корпус, тұрқы, сырты

коррекция – түзету

коррупция – жемқорлық

краевая библиотека - өлкелік кітапхана

краеведение - өлкетану

краеведческий каталог - өлкетану каталогы

краеведческое издание - өлкетану басылымы

краевой каталог - өлкелік каталог

край - өлке; жақ

критерий – белгі

критика – сын, мін

круг чтения – оқу өрісі

кружок – үйірме

крылатые слова – қанатты сөздер

ксерокопия – көшірме

культмассовый – мәдени-көпшілік

культотдел – мәдени-ағарту бөлімі

культура – мәдениет

культура чтения – оқу мәдениеті

культурный комплекс – мәдени кешен, мәдени орын

культурное наследие – мәдени мұра

курсор – меңзер (информатика)

курсы повышения – біліктілікті көтеру курсы, біліктілік арттыру курсы

курсы повышения библиотекарей – кітапханашылардың біліктілік арттыру курстары

Л

лазерный принтер – лазерлік принтер

легенда – аңыз

лекция – дәріс

летопись – жылнама, шежіре

лист – парақ, бет, табақ

листок – парақ

листок сроков возврата – қайтару мерзімі парағы

листовка – үндеу, үнпарақ

литература - әдебиет

литературная игра - әдеби ойын

литературно-художественное издание – көркем-әдеби басылым

литературный вечер - әдеби кеш

литературный комплекс - әдеби жиынтық

литературный суд - әдеби сот

лицензионный – лицензиялық

логика – қисын

логическая индексация – қисынды нұсқа

лозунг – ұран

локальная – жергілікті, оқшауланған

локальная сеть – жергілікті желі

М

макрокопирование – көлемді көшірмелеу

макрокопия – көлемі үлкен көшірме

массовая библиотека – көпшілік кітапхана

массовая литература – көпшілікке арналған кітапхана

массовая работа – көпшілік жұмыс

массовое библиографическое информирование – көпшілік библиографиялық хабарлама

массовое издание – көпшілік басылым

массовое информирование – көпшілік хабарлама

матричный принтер – матрицалық принтер

межбиблиотечный абонемент – кітапханааралық абонемент

межведомственная централизация – мекемеаралық орталықтандыру

международная конференция – халықаралық конференция

мемориальное издание – мемориал басылым

мемуары – естелік жазбалар, естеліктер

мероприятие – шара

местное издание – жергілікті басылым

место издания – басылым орны

метод - әдіс, амал, тәсіл

методика - әдістеме; әдістер, әдіс-тәсілдер жиынтығы

методист - әдіскер

методическая консультация - әдістемелік кеңес

методическая помощь - әдістемелік көмек

методическая разработка - әдістемелік құралдарды дайындау

методические рекомендации - әдістемелік ұсыныстар

методический инструктаж - әдістемелік нұсқаулар

методический семинар - әдістемелік зерделі кеңес

методичка - әдістеме құралы

механизация – механикаландыру

механизация библиотечных процессов – кітапханалық процестерді механикаландыру

микроиздание – ықшамбасылым

миссия – миссия, тапсырма, міндетті іс

миф – миф; қиял, өтірік, дақпырт

многотомное издание – көп томдық басылым

мобилизация – мобилизация, жұмылдыру

модель –модель, үлгі, қалып

модельная библиотека – модельді, үлгілі кітапхана

моделирование – үлгілеу, үлгі жасау

моделирование фонда – қорды үлгілеу

модернизация – жаңарту, қайта түрлендіріп өзгерту, жаңғыру

модификация – түр өзгертушілік, жетілдіру, түрлендіру

монография – монография, даражазба

моноиздание – жеке басылым

мотив – сарын

мотивы чтения – оқу сарыны

мысль – ой, пікір

Н

набор – жинақ

награда – марапат

наглядная пропаганда – көрнекті насихаттау

наглядное пособие – көрнекі құрал

надпись – жазба, жазу

надежность фонда – қордың дәйектілігі

название – ат, аты, атау

назначение – тағайындау, міндет, жүктеу

наименование – атауы, аты

накладная – тіркеме құжат, тауар құжаттамасы

накладные расходы – үстеме шығындар

наличие – бар болуы, қолда бары

направление – бағыт, бағыттау; жолдама

наука – ғылым

научная библиотека – ғылыми кітапхана

научная литература – ғылыми әдебиет

научно-методическая работа – ғылыми-әдістемелік жұмыс

научно-методический центр – ғылыми-әдістемелік орталық

научное издание – ғылыми басылым

научно-популярное издание – ғылыми көпшілік басылым

научно-практическая конференция – ғылыми-тәжірибелік конференция

научно-техническая библиотека – ғылыми-техникалық кітапхана

научно-техническая информация – ғылыми-техникалық ақпарат

национальная библиография – ұлттық библиография

национальная библиотека – ұлттық кітапхана

начальник – бастық

начитанность – көп оқығандығы

недоступный – қол жетпес

непериодическое издание – мерзімді емес басылым

новое издание – жаңа басылым

номенклатура – номенклатура

норма – мөлшер, қалып; ереже

нормализация – қалыптандыру, тұрақты ету

норматив – норматив, өлшем

нормативное издание – мөлшерлік басылым

нормирование – мөлшерлеу

носитель – тасымалдаушы, тасушы, тасуыш

нотное издание – ноталық басылым

нумерация – нөмірлеу, сандық қатар

О

обзор – шолу

областная библиотека – облыстық кітапхана

область выходных данных – шығу деректерінің саласы

область примечания – ескертулер саласы

обложка - мұқаба

обложка – тыс, мұқаба

обменно-резервный фонд – айырбас резерв қоры

обновление – жаңарту, жаңару, жаңғырту, толықтыру

обновление фонда – қорды жаңарту

обновляемость – жаңарғыштық

обновляемость фонда – қордың жаңарғыштығы

обобщающее заглавие – жинақтайтын бас тақырып

обобщение –қорыту, талдап қорыту, жалпы қорытынды

обозначение – белгі, белгілеу, көрсету

обозреватель – шолушы

оборудование – жабдық, жабдықтау, құрал-жабдық

обоснование – негіздеу, негіздеме, дәлелдеу

обработка - өңдеу

образ – бейне, қияпат, қалып, амал

образец – үлгі, өнеге, нұсқа

обращаемость – айналым

обращаемость фонда – қор айналымы

оборудование – жабдықтау, жабдық, құрал-сайман

обслуживание – қызмет ету, қызмет көрсету

обсуждение – талқылау

обсуждение книг – кітаптарды талқылау

обучение – оқу, оқыту, үйрену, үйрету

обходной лист – айналым қағазы

общая часть – жалпы бөлік

общегосударственная библиотечная сеть – жалпы мемлекеттік кітапханалық жүйе

общедоступность – жалпыға бірдейлік, көпшілік қолдылық, арзандық

общедоступность библиотек – кітапханалардың жалпыға бірдейлігі

общественная библиотека – қоғамдық кітапхана

обьединение – бірлестік

обьединенная запись – біріктірілген жазба

обьект – обьект, нысан, зат

обьем – көлем, шама, мөлшер, ауқым

обьем издания – басылым көлемі

обьем фонда – қор көлемі

обьявление – хабарландыру, құлақтандыру; жариялау, мәлімдеу

обьяснительный – түсінік, түсіндірме, түсініктемелік

обязательный экземпляр – міндетті дана

оглавление – тақырыптар мазмұны

огласка – жария ету, талап ету

однотомное издание – бір томдық басылым

оперативный план – жедел жоспар

описание – суреттеу, бейнелеу, баяндау, сипаттама, сипаттау

опись – тізбе, тізбек, тізімдеме; тізімдеу, тіркеу, хаттау;

опрос – сұрау, пікіртерім, сауалнама

оптимальный – оңтайлы, тиімді, ұтымды, қолайлы

оптимальный обьем фонда – қордың тиімді көлемі

оптический диск – оптикалық диск

оптоволоканная связь – оптоталшықты байланыс, талшықты-оптикалық байланыс

опыт – тәжірибе, сынақ

организация – ұйым

организация фонда – қорды ұйымдастыру

организовать – ұйымдастыру

оргтехника – ұйымдастыру техникасы

оригинал – түпнұсқа

оригинальное издание – түпнұсқалық басылым

орфорграфический словарь – орфографиялық сөздік

орфрэпический словарь – орфоэпикалық сөздік

освоение – меңгеру, игеру

основная библиографическая запись – негізгі библиографиялық жазба

основное заглавие – негізгі бас тақырып

отбор – сұрыптау, іріктеу, таңдап алу

отбор литературы - әдебиеттерді іріктеп алу

отдел – бөлім

отдел библиотеки – кітапхана бөлімі

отзыв – пікір, лебіз

отказ – қанағаттандырылмаған өтінім

открытый доступ – ашық пайдалану

открытый доступ к фонду – қорды ашық пайдалану

открытый просмотр – ашық қарау

относительные показатели – салыстырмалы көрсеткіштер

отрасль – сала

отраслевой фонд – салалық қор

отсылка – меңзеу

отчет – есеп, есеп беру

отчисление – бөлу, жіберу

официальное издание – ресми басылым

оформление – дайындау, әзірлеу, ресімдеу

оценка – баға, бағалау

оцифровка – цифрлау

П

пагинация – нөмірлеу

пакет – десте

памят – зерде

памятка – жаднама, жадуал

папка – қапшық

паспорт – төлқұжат

первичный отбор – алғашқы іріктеп алу

переаттестация – қайта аттестациялау

перевод – аударма, аудару, тәржіме; ауыстыру, көшіру; ақша аудару

переводной словарь – аударма сөздік

передвижная – жылжымалы, көшпелі

передвижная библиотека – жылжымалы кітапхана

передвижной фонд – жылжымалы қор

передовая статья – бас мақала

передовой опыт – озық іс-тәжірибе

перезапись – қайта жазу

переиздание – қайта басылым

переквалификация – мамандығын өзгерту, қайта мамандандыру

перемещение – орнын ауыстыру

переплет – түптеу; мұқаба, тыс; түптем

переработанное издание - өңделген басылым

перераспределение – қайта бөліп тарату

перерегистрация – қайта тіркеу, жаңадан есепке алу

перерегистрация читателей – оқырмандарды қайта тіркеу

пересистематизация – қайта жүйелеу

переучет – қайта есептеу

переучет фонда – қорды қайта есептеу

периферийный процессор – шалғай процессор

периферийное устройство – шалғай құрылғы

период – дәуір, кезең, кез, мезгіл

периодика – мерзімді баспасөз

периодическое издание – мерзімді басылым

периодичность – мерзімділік

персонаж – кейіпкер

персонал – персонал, қызметкерлер құрамы

персоналий – есімнама

персональное библиографическое пособие – дербес библиографиялық құрал

персональный – арнайы, дербес, жеке

персональный компьютер – дербес компьютер

пертинентность фонда – қордың жарамдылығы

перфокарта – тесімкарта

перфоратор – тескі

печатать – басу, басып шығару

печатная карточка – баспалық карточка (кәртішке)

печатный – баспа, басылған, басып шығарылған

печать – баспа, мөр

писать – жазу

писатель – жазушы

письменный – жазбаша

письмо – хат

письмо-извещение – мәлімдеме хат

план – жоспар

планирование – жоспарлау

план комплектования – кітап қорын толықтыру жоспары

плановые показатели – жоспарлы көрсеткіштер

плановый – жоспарлы

план работы – жұмыс жоспары

планы расположения – орналасу тәртібі

платное издание – ақылы басылым

платные услуги – ақылы қызметтер

платный – ақылы

повышение – жоғарылату, көтеру, арттыру

повышение квалификации – біліктілік арттыру

поговорка – мәтел, нақыл

подбор – іріктеу, сұрыптау, таңдап алу

подбор кадров – кадрларды іріктеу

подбор итогов – қорытындысын шығару

подведомственный – ведомстваға қарасты

подзаголовок – бас тақырыпша, тақырыпша

подлинник – түпнұсқа

подписка – жазылу, жазылым

подписка на газеты – газеттерге жазылу

подписное издание – жазылу басылымы

подразделение – бөлімше

подрубрика – айдарша

подсобный фонд – көмекші қор

подстрочный – жолма-жол, сөзбе-сөз

подсчет – есеп, есептеу, есебін шығару

подтверждение – растау, бекіту

подшивка – тігінді, тікпе

подшивка газет – газет тігіндісі

поиск – іздеу, қарау, іздестіру

поисковое устройство – іздестіру тетігі

показатель – көрсеткіш

поквартальный – тоқсандық

покупка – сатып алу

поле – өріс

политическая литература – саяси әдебиет

положение – жағдай, ереже, қағида

полоса – жолақ

полочный индекс – сөрелік нұсқатаңба

полугодовой – жарты жылдық

пользователь – пайдаланушы, тұтынушы

поощрение – қолдау, көтермелеу, мадақтау, марапаттау

популяризация – жария ету, танымал ету, тарату

портативный компьютер – шағын компьютер

порядковая индексация – реттік нұсқа

послание – жолдау

пособие – құрал; жәрдемақы

посещаемость – келім саны

постановление – қаулы

поступление- түсу, түсім, кіріс

потенциал - әлует

поток – ағын, тасқын

поток информации – ақпараттар ағыны

потребитель – тұтынушы

потребность – қажеттілік, мұқтаждық, керектік

поэзия – поэзия, өлең-сөз, өлең-жыр

поэт – ақын

правило – ереже, тәртіп

правила пользования библиотекой – кітапхананы пайдалану ережелері

практикум – жаттығу сабағы

практическое пособие – іс жүзінде басшылық ету

предисловие – алғы сөз

предложение – ұсыныс, ұсыну, пікір

предмет – зат, пән

предметизатор – пәндестіруші

предметизация – пәндестіру

предметная классификация – пәндік жіктеу

предметная расстановка – пәндік орналастыру

предметная рубрика – пәндік айдар

предпосылка – алғы шарт

преемственность – сабақтастық

презентация – жариялау, тұсау кесер, беташар

президиум – төралқа

прейскурант – нарық (баға)

препринт – алғы басылым

пресс-релиз – баспасөз хабаршысы

пресса – баспасөз

пресс-секретарь – баспасөз хатшысы

престиж – мәртебе, қадір, бедел, абырой

привязка - байлама

приказ – бұйрық

пример – мысал, үлгі, өнеге

примечание – ескерту, ескертпе

приоритет – басымдық, артықшылық

приписка – қосып жазу, жанама жазу

приправка – түзету, жөндеу

присвоение – иелену, теліну, меншіктену

притча – нақыл, өсиет, әпсана

проблема – мәселе

пробное издание – байқау басылымы

проверка – тексеріс, тексеру, сынау

проверка фонда – қорды тексеру

прогнозирование – болжам

программа – бағдарлама, программа

программа семинара – семинар бағдарламасы

программа чтения – оқу бағдарламасы

программирование – программалау

программист – программалаушы

продолжающее издание – жалғасты басылым

продолжающееся издание – жалғастырмалы басылым

продукт - өнім

продуктивность чтения – оқу өнімділігі

продукция - өнім, өнімдер жиынтығы, бұйым

проект – жоба, нұсқа

проектирование – жобалау

произведение – шығарма, туынды

произведение печати – баспасөз шығармасы

производственная библиотека - өндірістік кітапхана

произвольно – ерікті

пропаганда – насихат, үгіт

пропаганда литературы - әдебиетті насихаттау

пропись – жазба үлгісі, жазба түр

просветитель – ағартушы, ағарту

просмотр – қарау, көру, тексеріп шығу

протокол – хаттама

прототип – түптұлға

профессионал – кәсіпқой, кәнігі; кәсіптенген, машықтанған

профессия – мамандық, кәсіп

профком – кәсіподақ комитеті

профсоюз – кәсіподақ

профсоюзная библиотека – кәсіподақ кітапханасы

процент – пайыз

псевдоним – бүркеншік ат, лақап ат, жалған ат, жасырын ат

психология читателя – оқырман психологиясы

публикация – жарияланым, жариялау

пунк выдачи книг – кітап беру пункті

путеводитель – жол көрсеткіш

путеводитель по библиотеке – кітапхана бойынша жол көрсеткіш

путеводитель по литературе - әдебиет жөніндегі жол көрсеткіш

Р

работа – жұмыс, қызмет

работа с читателями – оқырмандармен жұмыс

работник – жұмыскер, қызметкер

работодатель – жұмыс беруші

рабочий – жұмысшы

развитие – даму, дамыту, өркендеу, жетілу

разворот – жазылған бет

разговорник – тілашар

раздел –бөлу, бөлім, тарау, тармақ

разделитель – бөлгіш, айырғыш

разработка – дайындама, дайындау, жетілдірме, жетілдіру

размещение – орналастыру

размещение фонда – қорды орналастыру

рамка – жақтау

размножение – көбейту

разовое посещение – бір жолғы келім

разрешение экрана – экранды шешу

районная библиотека – аудандық кітапхана

распаковка файла – файлды ашу

распечатка – басылма

расписка – қолхат, тілхат

распорядок – тәртіп

распоряжение – бұйрық, қаулы, өкім; билік ету

распределение – тарату, үлестіру, бөліп тарату

распространение – таралым

распространенность – таралымдық

рассказ – баяндау, әңгімелеу, әңгіме

расстановка фонда – қорды орналастыру

расстановочные таблицы – орналастыру кестелері

расформирование – тарату, ажырату

расчет – есеп, есептеу, есеп айырысу

расчетный счет – есеп айырысу шоты

ратификация – бекіту

реализация – орындау, іске асыру, жүзеге асыру

регион – аймақ

регистратор – тіркеуші

регистратура – тіркеу орны

регистрация – тіркеу, тізімге алу

регистрация читателей – оқырмандарды тіркеу

регламентация – реттеу

регламентирующи - реттемелеуші

регулирование – жөнге салу, реттеу

регулярный – жүйелі, тұрақты

редактирование – редакциялау, саралау, түзету

редактирование каталога – каталогты редакциялау (саралау)

редкая книга – сирек кітап

реестр – тізбе

резрвный – қосалқы

резервный фонд – резервті қор

резолюция – қарар, бұрыштама

результат – нәтиже, қорытынды

резюме – түйін, түйіндеме, мазмұн

реквизит – деректеме

реклама – жарнама

рекомендательная библиография – ұсыныстық библиография

рекомендация – ұсыным

релевантность – сәйкестілік

реорганизация – қайта ұйымдастыру, қайта құру

репринт – қайта басылым

репродуктирование – қайта жасау

республиканская библиотека – республикалық кітапхана

реставрация – қалпына келтіру, жаңарту, жаңғырту

ретроввод – ретроенгізу

ретроспективная библиография – ретроспективтік библиография

ресурс – қор, байлық, қаржы

реферат – реферат, қысқабаян

реферативное издание – қысқабаяндық басылым

референдум – бүкілхалықтық талқы, талқылау

реферирование – қысқабаяндау

рецензия – сынпікір, пікір

решение – шешім, қаулы, ұйғарым, қорытынды

рубрика – рубрика, айдар

руководитель – басшы, жетекші

руководство библиотекой – кітапханаға басшылық ету

руководство чтением – оқуға басшылық ету

рукописная книга – қолжазба кітап

рукопись – қолжазба

ряд – қатар, рет

С

самообразование - өздігінен білім алу

самоучитель - өзі үйреткіш

СБА – АБА

СБО – АБҚК

сборник – жинақ

сведение – мәлімет

сведения об ответственности – жауапкершілік туралы мәліметтер

сведения относящиеся к заглавию – бас тақырыпқа қатысты мәліметтер

сверхурочная работа – үстеме жұмыс

свиток – шиыршық қағаз

сводка – ақпар, мәлімет

сводный – жиынтық; құрама, жинақ

себестоимость - өзіндік құн

сельская библиотека – ауылдық кітапхана

семинар – мәслихат, семинар-кеңес, зерделі кеңес

серая литература – топтама әдебиеттер

сериальные издания – сериялық басылымдар

серийное издание – сериялық басылым

серия – серия, топтама

сеть –жүйе, желі, тармақ, торап

сеть библиотек - кітапханалар торабы, кітапханалар жүйесі

сигла – шартты белгі

символ – рәміз; символ, нышан, бейне

система – жүйе

систематизатор – жүйелендіруші

систематизация – жүйелеу, жүйеге келтіру

систематическая картотека статей – мақалалардың жүйелі картотекасы

систематический – жүйелі, ретті

систематический каталог – жүйелі каталог

сказание – аңыз, ертегі

сказка – ертегі

сканер – сканер

сканирование – көшіріп алу, түсіріп алу, сканирлеу

скорость чтения – оқу жылдамдығы

слайд - слайд, мөлдір түсірме

словарь – сөздік

словарь антонимов – антоним сөздік, антонимдер сөздігі

словарь иностранных слов – шетел сөздерінің сөздігі

слово – сөз

словообразовательный словарь – сөз түзу сөздігі

служащий – қызметші, қызметкер

сноска – сілтеме, түсіндірме, меңзеу

соавтор – иелес автор, серіктес (қосалқы, бірлескен) автор; авторлас

собрание – жиналыс, жинақ

собрание сочинений – шығармалар жинағы

собственное издание – меншікті басылым

совет – кеңес, алқа; ақыл

совещание – мәжіліс, кеңес

совместное издание – бірлескен басылым

совокупность – жиынтық, жинақ

соглашение – уағда, ымыра, келісім, шарт

содержание – мазмұн, мазмұны, маңыз, мағына; ұстау, асырау, күту

содружество – достық, достастық, ынтымақтастық

создать – құру, жасау, жарату, жарыққа шығару, даярлау, тудыру

сообщение – мәлімдеме; жаңалық, хабар; хабарлау, білдіру, жариялау, хабарлама

сообщество – бірлестік, қауымдастық, қоғамдастық, топтану

сопроводительный – жолдама, ілеспе

сопроводительный документ – жолдаушы құжат, ілеспе құжат

сортировка – сұрыптау, іріктеу, сорттау

состав фонда – қор құрамы

состав читателей – оқырмандар құрамы

составитель – құрастырушы

составить – біріктіру, тұтастыру, қосып жасау; жасау; ұйымдастыру, құрастыру; тудыру

составление библиографического описания – библиографиялық сипаттама құрастыру

сотрудник – қызметкер

сотрудничество – ынтымақтастық, қарым-қатынас

сохранить – сақтау, қорғау; қалдыру; бұзбау, жоймау, сақтау

сохранность – сақталушылық, бұзылмаушылық; түгелдік, амандық

сохранность фонда – қордың сақталымы

сочинение – шығарма

социология чтения – оқу социологиясы

СПА - АБА

справочно-поисковый аппарат – анықтамалық-іздестірулік аппарат

специализация – мамандық, мамандандыру

специализованная библиотека – арнайы бағытталған кітапхана

специализованный фонд – арнаулы қор

специальная библиотека – арнайы кітапхана, арнаулы кітапхана

специалист – маман

специальность – мамандық

специфика – ерекшелік, өзгешелік

списание – есептен шығару

список – тізім

список литературы - әдебиеттер тізімі

спонсор – демеуші, жебеуші

способ – тәсіл, айла, әдіс

справка – анықтама, мәлімет

справочник – анықтамалық

справочно-библиографический аппарат – анықтамалық-библиографиялық аппарат

справочно-библиографический фонд – анықтамалық-библиографиялық қор

справочно-библиографическое обслуживание – анықтамалық-библиографиялық қызмет көрсету

справочное издание – анықтамалық басылым

спрос – сұраныс

средние показатели библиотечной статистики – кітапханалық статистиканың орташа көрсеткіштері

средство – құрал, әдіс

срок – мерзім, мезгіл

ссылка – сілтеме, сілтеу; сүйену; айдалу, сүргін

стабилизация документа – құжатты бір қалыпта ұстау

стаж – стаж, өтіл

стажер – стажер, сынақ мерзімінен өтуші

стажировка – сынақ ісі

стандарт – стандарт, қалып, үлгі; өлшеуіш

стандартизация – стандарттау, бір үлгіге салу

статистика – статистика, есеп-санақ, санақнама, санақ

статистика библиотечной сети – кітапханалық жүйенің статистикасы

статистика библиотечных кадров – кітапхана кадрларының статистикасы

статистический учет в библиотеке – кітапханадағы статистикалық есеп

статус – мәртебе

статья – мақала; сала, бап

стационарная библиотека – стационарлық (тұрақты) кітапхана

степень – дәреже

стимул – ынта, ынталандыру

стих - өлең, тақпақ

стоимость – құн

столбец – бағана, жол

страховка – сақтандыру

страховой фонд – сақтық қоры

страница – бет

строка – жол

структура – құрылым, құрылыс

структура библиотеки – кітапхананың құрылымы

структура фонда – қор құрылымы

структурный – құрылым, құрылымдық

структурное подразделение – құрылым бөлімше, құрылымдық бөлімше

суверенитет – егемендік

суверенный – егеменді

суммарный учет фонда – қордың жинақталған есебі

суточный – тәуліктік

сформирование – құру, ұйымдастыру, қалыптастыру

схема – сұлба, кесте, желі; нобай, жалпы мазмұн

схема доклада – баяндаманың нобайы

счет – шот, есеп, есеп-қисап

счетчик – есепші, санауыш

считать – есептеу, санау

Т

табель – тізім, тізімдік, табель

таблица – кесте

таблица классификации – жіктеу кестесі

табло – көрсеткіш тақта

талант – талант, дарын

творчество – шығармашылық

текст – мәтін

текущий – қазіргі, күнделікті, ағымдағы, кезектегі, осы күнгі

текущая библиография – ағымдағы библиография

текущее комплектование – ағымдағы толықтырып отыру

текущий план работы библиотеки – кітапхана жұмысының ағымдағы жоспары

тема – тақырып

тематика – тақырыптар, тақырыптама

тематическая библиографическая справка – тақырыптық библиографиялық анықтама

тематическая выставка – тақырыптық көрме

тематическая картотека – тақырыптық картотека

тематическая расстановка фонда – қорды тақырыптық орналастыру

тематический – тақырыптық

тематический библиографический поиск – тақырыптық библиографиялық іздестіру

тематический вечер – тақырыптық кеш

тематический план – тақырыптық жоспар

тенденция – негізгі ой, мақсат;үрдіс, дамудың беталысы

термин – термин, атау

терминологический словарь – терминдік сөздік

тестирование – тестілеу, тест жүргізу

техническая библиотека – техникалық кітапхана

техническая литература – техникалық әдебиет

тип – түр, тип

тип библиотеки – кітапхана түрлері

типовое классификационное деление – типтік жіктеп бөлу

типовые деления – типтік бөлу

типография – баспахана

типология – тұрпаттама

типология библиотек – кітапхана типологиясы

тираж – таралым

титульный лист – басқы бет, алғы бет парақ

толкование – түсіндіру, түсінік беру, түсіндірме

толковый словарь – түсіндірме сөздік

трудовая книжка – еңбек кітапшасы

труды – еңбектер

У

удалить – жою, кетіру

УДК – ЖОЖ, ӘОЖ

удаленный – алыстағы, алыс жердегі

удостоверение – куәлік, төлқұжат

указ – жарлық

указатель – көрсеткіш

укомплектование – жинау, толтыру

универсальный - әмбебап

универсальная библиотека - әмбебап кітапхана

универсальная десятичная классификация - әмбебап (жан-жақты) ондық жіктеу

уникальное издание - өте сирек теңдессіз басылым

унифицированное заглавие – бірыңғайланған бас тақырып

унификация – жүйеге келтіру, бірізге келтіру, реттеу

управление – басқару; басқарма; меңгеру

управление библиотекой – кітапхананы басқару

уровень – деңгей, шек, дәреже

урок – сабақ, тағлым, ғибрат

усвоение – меңгеру, ұғып алу, игеру, игеріп кету

условие – шарт, жағдай

условное заглавие – шартты бас тақырып

условные разделительные знаки – шартты айырғыш белгілер

услуга – көмек, қызмет, қызмет атқару, қызмет көрсету

устав – жарғы

устаревшая литература – ескірген әдебиеттер

устная библиографическая справка – ауызша

библиографиялық анықтама

устная пропаганда литературы - әдебиеттерді ауызша насихаттау

устный – ауызша, ауызекі

устный журнал – ауызша журнал

уточняющая библиографическая справка – нақтылаушы библиографиялық анықтама

участник – қатысушы

учеба – сабақ

учебная программа – оқу бағдарламасы

учебник – оқулық

учебное издание – оқу басылымы

учебное наглядное пособие – оқу-әдістемелік құрал

учет – есеп, есепке алу, тіркеу

учет в библиотеке – кітапханадағы есеп

учетная единица – есеп бірлігі

учетный каталог – есеп каталогы

учет фонда – қор есебі

учить – оқыту, үйрету; зерттеу

учреждение – мекеме

Ф

файл – файл

факт – дәлел, айғақ, дерек

фактический – шынында, шындығында, шын мәнісінде

фактографическая справка – деректі мәліметтер анықтамасы

фамилия – аты-жөні, тек, ата тек

фантастика – фантастика, қиял, таңғажайып

фиксация – бекіту

философия – философия, пәлсапа

финансы – қаржы

финансирование – қаржыландыру

фонд – қор

фондохранилище – қорды сақтайтын орын

форма – түр, тұлға, үлгі, кескін-кейіп, бейне, қалып, нысан

формат – пішім

формат издания – басылым пішімі

форматирование – пішімдеу

формирование фонда – қорды қалыптастыру

формуляр книги – кітап формуляры

формуляр читателя – оқырман формуляры

фразеологический словарь – фразеологиялық сөздік

фундаментальное исследование – іргелі зерттеу

функция – міндет, міндетті іс, қызмет

функционирование – жұмыс істеу

Х

характеристика – мінездеме, сипаттама

хранение фонда – қорды сақтау

хранилище – қойма

хроника – хабар, хроника

хронологическая расстановка фонда – қорды хронологиялық (мезгілдік) орналастыру

художественная литература – көркем әдебиет

Ц

ЦБС – ОКЖ

цель – нысана, мақсат

центр – орта, орталық

централизация – орталықтандыру

централизованная библиотечная система – орталықтанған кітапханалар жүйесі

централизованный – орталықтандырылған

центральная библиотека – орталық кітапхана

цитата – дәйексөз

цифровая библиотека – цифрлық кітапхана

Ч

час – сағат

часть – бөлік, бөлім, бөлшек, мүше, тарау

часть издания – басылым бөлігі

число – сан

численность – сан, мөлшер

читаемость – оқылым

читальный зал – оқу залы

читатель – оқырман

читательская аудитория – оқырман аудиториясы

читательская группа – оқырман тобы

читательская конференция – оқырман конференциясы

читательский билет – оқырман билеті

читательский вкус – оқырман талғамы

читательский интерес – оқырман мүддесі

читательский каталог – оқырман каталогы

читательский спрос – оқырман сұранымы

читательский стол – оқырман үстелі

читательское требование – оқырман талабы

член – мүше

чтение – оқу

Ш

шаблон – үлгі

школьная библиотека – мектеп кітапханасы

шрифт – қаріп

Э

экземпляр – дана

экспресс-информация – жедел ақпарат

электронная почта – электронды пошта

электронный каталог – электрондық каталог

электронные услуги – электрондық қызмет

эрудит – білімдар

этап – кезең

эффективность – тиімділік, нәтижелік

Ю

юбилейное издание – мерейтойлық басылым

юношеская библиотека – жасөспірімдер кітапханасы

юридический – заң, заңдық

Я

язык – тіл

ядро фонда – қор өзегі

языкознание – тіл білімі

ячейка – ұяшық

Кеңестік-әдістемелік көмек ОКЖ қызметінің әдістемелік сүйемелдеуінің ықпалды түрлерінің бірі болып табылады. Облыс кітапханашылары кеңестік-әдістемелік көмекке ұдайы жүгінеді. Кітапхана мамандығына қатысты өзгерістерге байланысты кәсіби кеңес беру әдістемелік көмектің неғұрлым талап етілетін түріне жатады. Кеңестік көмек көрсетудегі тақырыптық сұраныстар едәуір күрделіне түсуде: «Қызметкерлерді басқару», «Стратегиялық жоспарлау», «РАБИС», «Сайт құру», «Calameo. Windows Movie Marker бағдарламалары», «Электронды топтамаларды қалыптастыру», «Лицензиялық бағдарламалық қамтамасыз етулер», «Интернет ресурсы в помощь комплектованию и докомплектованию библиотечного фонда ЦБС», «PowerPoint» және «Publisher» бағдарламаларында СД құру», «Web 2.0. негізгі веб серверлер».

Кітапхана ісінің әртүрлі бағыттары бойынша ұсыныстар, әдістемелік хаттар әдеттегідей әдістемелік сүйемелдеудің ықпалды түрлерін бірі болып табылады.

   «Оқырмандарға қызмет көрсетуде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану». Мәселелер мен мүмкіндіктер.

 "Бір ел - бір кітап" акциясы

   Әлеуметтік желілер арқылы кітапханалық сервисті дамыту - кітап оқуды, кітапханаларды алға бастыру (Шахтинск ОКЖ тәжірибесінен).

 Агроөнеркәсіп кешенінің мамандарын ақпараттық қолдауға көмекке әдістемелік ұсыныстар.

Әдістемелік іс-тәжірибеде «Мен оқимын! Біз оқимыз! Бәріміз оқимыз!» акциясы» ақпараттық парақтар мен  «Кітапханалық променад» және «Шығармашылық алаң» оқуға тарту тәжірибелері берік бекіген.

Ақпараттың ашық мұрағаттары туралы және цифрлы білім берулік ресурстар туралы авторитетті пікірлер. Облыстағы кітапхана жұмысының тәжірибесін енгізу мен таратуға және әріптестерді кітапхана қоғамдастығының инновациялық процестерімен таныстыруға назар аударылуда.

Кітапханашылардың «Облыс кітапханаларының тарихы», «Менің отбасымның өмірбаяны – менің елімнің өмірбаянында», «Кітап менің өмірімде...» (кітапханашылар өз оқырмандары туралы), «Қазақ тіліндегі ең сүйікті кітабым жайлы сөз» эсселер жинағы және т.б. бағдарламалық жұмыстар біріккен Жинақтар жарияланған болатын. Кітапханашыларға жұмыс барысында Орысша-қазақша сөздік те септігін тигізеді деген ойдамыз.

 Жас қаламгерлер

ҚРҰК басылымдары кітапханашылардың ақпараттық қажеттіліктерін қанағаттандыруға көмек береді:

Кітапханатану. Библиография. Кітаптану.

ҚР мекемелері, ұйымдары және көрнекті қайраткерлері мерейтойларының күнтізбесі

Әдістемелік құралдар

Библиографиялық құралдар

Баспа каталогтар

Рефераттық журналдар

Сондай-ақ БҰҰ,ТМД кітапханашылары дайындаған атаулы күндер күнтізбесі, кенестер Интернетте ұсынылған:

Төзімділік күнтізбесі. Халықаралық күндер

Еске алынатын және атаулы күндер күнтізбесі – 2013 – Қазақстан тарихындағы атаулы күндер. Қазақстан жазушылары. Кітап мерейтойлары. Балалар жазушылары – мерейгерлер – 2013 ж.

2013ж. атаулы күндер (мерейгер-кітаптар)

Кітапхананың көрмелік қызметінің қызықты түрлері

Н.В. Гоголь атындағы ОӘҒК басылымдары