Қарағанды ОӘҒК

2020-Қазақстандағы волонтер жылы.

"Сындарлы қоғамдық диалог – тұрақтылық пен өркендеудің негізі" атты Жолдауында Елбасы Қ.-Ж. Тоқаев 2020 жылды "Волонтер жылы" деп жариялады. "Еріктілер қызметіне азаматтардың, әсіресе жастардың, студенттер мен оқушылардың қатысу аясын кеңейту, олардың бойында белсенді өмірлік ұстанымдарға қатысты дағды қалыптастыру – маңызды міндет. Бұл азаматтық қоғамды нығайту жөніндегі біздің жұмысымыздың маңызды бөлігі".

"Мен, еріктілерді жаны лас және ойы қара адамдар болатынына сенбеймін. Ерікті болу - шынайы патриотизмнің бейнесі, өйткені олар өз еліне қызмет етудің игі идеясын, халыққа жақсы және жайлы жағдай жасау ниетін қозғайды", – деп атап өтті Қазақстан Президенті Қостанайда өткен Қазақстан-Ресей жастар форумында сөйлеген сөзінде (2019 ж. 20-21 мамыр). Сонымен қатар, ол Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 75 жылдығы қарсаңында еріктілердің халықаралық корпусын құру идеясын қолдады, сондай-ақ Ресей мен Қазақстанның ерікті қауымдастығы көшбасшыларының қатысуымен кеңес құруды ұсынды.

Әл-Фарабидің 1150 жылдығы.

Мемлекет басшысы 2020 жылдың маңызды мерейтойлары мен ірі оқиғалары туралы жариялады. 

"Алдағы жылы біз әл-Фарабидің 1150 жылдығы мен Абай Құнанбайұлы 175 жылдығын атап өтеміз. Бұдан басқа, Тәуелсіздіктің 30 жылдығын мерекелеу үшін қажетті шаралар қабылдануы қажет. Мұндай маңызды оқиғалар жас ұрпақты шынайы патриотизм рухында тәрбиелеуге ықпал ететініне сенімдімін".

Әбу Насыр әл-Фарабидің мерейтойын жоғары ұйымдастырушылық және мазмұнды деңгейде өткізуді қамтамасыз ету мақсатында мұрасы әлемдік өркениеттің игілігі болып табылатын ұлы философтың мерейтойын дайындау және өткізу жөніндегі мемлекеттік комиссия құрылды, ол Әбу Насыр әл-Фараби мұрасын зерттеуге және түсіндіруге бағытталған 50-ден астам халықаралық және республикалық іс-шараларды қамтитын Әбу Насыр әл-Фарабидің 1150 жылдық мерейтойын дайындау және өткізу жөніндегі жалпы республикалық жоспарды бекітті.

Шығыстың көрнекті ойшылы, Әбу Насыр әл-Фараби (870) Арыс өзенінің Сырдарияға құятын жерінде орналасқан Отырар деп аталатын Фараб қаласында дүниеге келген (бұл қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысының Отырар ауданына сәйкес келеді). Ол түріктердің артықшылық қабаттарынан шыққан, оған оның толық есіміндегі "Тархан" сөзі дәлел: Әбу Насыр Мухаммад Ибн-Мухаммад Ибн-Тархан ибн-Узлах әл-Фараби ат-Түрки. IX-X ғғ. Отырар қаласы ірі саяси, мәдени және сауда орталығы болды және ортағасырлық Еуропа мен Азияны байланыстыратын Ұлы Жібек жолының керуен жолдарының тораптық орны болды. Әбу Насыр ғылыми білімнің негізін 20 жасқа дейін өмір сүрген Отырарда алды. Одан кейін ол Бұхарада, Самарқандта оқып, жұмыс істеді, көп жылдар бойы араб халифатының мәдени және саяси орталығы болып табылатын Бағдадта өмір сүрді. Өмірінің соңғы жылдары ол Каирде, Алеппо мен Дамаскіде өткізіп, үлкен құрметке ие болды. 950 ж. желтоқсанда 80 жасында әл-Фараби Дамаскіде қайтыс болды.

Ол өзінен кейін бай ғылыми мұра - білімнің әр түрлі салаларын қамтитын 200-ге жуық трактат қалдырды. Әл-Фарабидің еңбектерін орта ғасырлық Еуропада Латын және ивритқа аудару өте ерте заманнан (XII-XIII ғғ.) жүзеге асырылды. Әл-Фараби есімі әлемдік ғылым мен мәдениет тарихына берік кірді. Оның еңбектері еуропалық қайта жандандыруға үлкен әсер етіп, батыс пен Шығыстың мәдениеті мен философиясын жақындастыратын көпір болды.

Абай Құнанбаевтың 175-жылдығы

Мемлекет басшысы "Абай Құнанбаевтың туғанына 175 жыл толуын мерекелеу туралы" Жарлыққа қол қойды. Абай Құнанбаевтың 175 жылдық мерейтойын дайындау және өткізу жөніндегі жалпы республикалық жоспарды бекіткен Абай Құнанбайұлы мерейтойын дайындау және өткізу жөніндегі мемлекеттік комиссия құрылды. Оның ішінде ірі халықаралық және республикалық қоғамдық-маңызды, мәдени-ағартушылық іс-шаралар мен медиялық жобаларды өткізу бар.

Абай Құнанбаев (1845-1904) - ұлы ақын, жазушы, қоғам қайраткері, қазіргі қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы, ағартылған либералды ислам негізінде орыс және еуропалық мәдениетпен жақындастыру рухындағы мәдениетті реформалаушы. Абайдың әдеби және эстетикалық мұрасы - қазақ халқының ұлттық мақтанышы. Абай салған дәстүрлер қазақ ақындары мен прозашыларының жаңа ұрпақтарының шығармашылығында жалғасуда. Қазақ әдебиеттануында Абайтану саласы табысты дамып келеді. Абайдың өмірі мен шығармашылығы Мұхтар Әуезовке 2020 жылы "Бір ел - бір кітап" республикалық акциясының кітабы атанған "Абай жолы" эпопеясын жазуға шабыттандырды. Көрнекті ақын-ағартушының шығармалары әлем халықтарының көптеген тілдеріне аударылған.

Қазақстан Республикасының Конституциясына 25 жыл.
Қазақстан халқы Ассамблеясының 25 жылдығы.

Осы даталармен қатар, Қазақстан Республикасы Конституциясының 25 жылдығы және Қазақстан халқы Ассамблеясының 25 жылдығы 2020 жылғы маңызды оқиғалар болып табылады. Республика Үкіметі Қазақстан Республикасы Конституциясының және Қазақстан халқы Ассамблеясының 25 жылдығын ұйымдастыру және өткізу жөніндегі ұлттық іс-шаралар жоспарын бекітті.

Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясы 1995 жылғы 30 тамызда бүкілхалықтық референдумда қабылданды. Елдің негізгі заңын қабылдау алдында Конституция жобасын ел халқының кеңінен талқылауы болды. Жалпы алғанда, жобаның 33 мыңға жуық ұжымдық талқылауы өтті, оған 3 млн-нан астам азамат қатысты. 55 бапқа 1100-ден астам түзетулер мен толықтырулар енгізілді. Қолданыстағы Конституция қабылданған сәттен бастап өткен уақыт ішінде 1998, 2007, 2011, 2017 және 2019 жылдары оған өзгерістер мен толықтырулар бес рет енгізілді. 2019 жылдың наурыз айында Конституцияға енгізілген өзгерістер елорданың атын өзгертуге байланысты болды.

Конституция 98 бап пен тоғыз бөлімнен тұрады.

Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарының жарқын оқиғаларының бірі 1995 жылдың 1 наурызында этносаралық қатынастардың жаңа институты – Қазақстан халқы Ассамблеясы құрылды, ол басынан бастап барлық ұлттық-мәдени орталықтар мен елді мекендейтін этникалық қауымдастықтардың барлық өкілдерін біріктірді. Ол Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы консультативтік-кеңесші орган мәртебесіне ие. Ассамблея қызметінің басталуымен республиканың этникалық азшылықтарының көптеген ұлттық-мәдени орталықтары алғаш рет өз тілін, өз дәстүрлерін қайта өркендетуге нақты мүмкіндік алды және осының барлығы мемлекеттік қолдаудың арқасында алынды.  1995 жылы 24 наурызда Мемлекет басшысы Н. Назарбаев Қазақстан халықтары Ассамблеясының бірінші сессиясының ашылуына қатысты.  Республиканың Тұңғыш Президентіне өмір бойы ҚХА басқару құқығы тиесілі.

1941-1945 ж.ж. Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 75 жылдығы.

2020 жылдың маңызды күні - 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 75 жылдығы. "Қазақстан Республикасында 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 75 жылдығын мерекелеуге дайындық және оны өткізу туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2019 жылғы 17 қазандағы № 193-р өкімімен Қазақстан Республикасында Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 75 жылдығын мерекелеуге дайындық және оны өткізуді ұйымдастыру жөніндегі ведомствоаралық комиссия құрылды.

ҚР Қорғаныс министрлігі дайындаған Жеңістің 75 жылдығын дайындау және өткізу жөніндегі жоспар жобасында халықаралық, республикалық және өңірлік сипаттағы іс-шаралар жоспарланған, оның ішінде: әскери парад өткізу, ардагерлерге әлеуметтік көмек көрсету, мерейтойлық медальдарды тапсыру және т.б. "Соғыс ардагерлерін, тыл еңбеккерлерін, тарихи міндетін орындаған және фашизмді жеңуге үлес қосқан қазақстандықтарды құттықтау - жалпы мемлекеттік ауқымдағы міндет болып табылады. Біздің күш-жігерімізді оларды жан-жақты қолдауды қамтамасыз етуге бағыттау қажет. Бірде-бір ардагер назардан тыс қалмауы керек", - деп атап өтті вице-премьер Б. Сапарбаев.

Қазақстан аумағында ұрыс қимылдары болған жоқ, бірақ қазақстандықтар соғысқа және Кеңес әскерін жауды талқандауға қажетті барлық нәрсемен қамтамасыз етуге белсене қатысты. Қазақстандық жауынгерлер соғыстың алғашқы сағаттарында - Брест бекінісінің қорғанысында мыңдаған жерлестеріміздің ерлігін көрсеткенінің символдық мәні бар. Кеңес Одағының батыры болған К. Семенченко, Р. Хабибулин, А. Байжігітов, Г. Жұматов, В. Фурсов. Соғыстың соңында 1945 жылдың 30 сәуірінде лейтенант Рахымжан Қошқарбаев қатардағы Григорий Булатовпен бірге германдық Парламент - Рейхстаг ғимаратының қасбетінде кеңес туын тақты. Ұлы Отан соғысы жылдарында Қазақстанда барлығы 12 атқыштар, 4 кавалериялық дивизия, 7 бригада, 50 полк құрылды. Жалпы алғанда, соңғы мәліметтер бойынша, Қазақстаннан республиканың барлық халқының 20 пайызын құрайтын 1 196 164 қазақстандық жұмылдырылған.

Оның ішінде майданда 601 939 адам қаза тапты. Қазақстандықтар барлық майдандарда ерлікпен шайқасты. Мәскеу үшін шайқаста аты аңызға айналған 8-ші гвардиялық Панфилов дивизиясы ерекшеленді. 28 панфиловшылардың ерлігі баршаға белгілі.

Ленинград қоршауының жарылуы мен қорғанысына Қазақстаннан екі дивизия белсенді қатысты, ал Ленинградтың астында қазақстандық құрамалардың үштен бірі соғысты. Сталинград үшін шайқасқа Қазақстанда құрылған дивизиялар мен батальондар қатысты. Қазақстан сарбаздары Прибалтика, Украина, Польша, Белоруссияны азат етті. Сонымен қатар, қазақстандықтар КСРО аумағындағы партизандық қозғалысқа және қарсылық қозғалыстарына, еуропалық елдерде қатысты. Отан қазақстандықтардың жауынгерлік еңбегін жоғары бағалады. Соңғы мәліметтер бойынша, біздің 528 жерлесіміз Кеңес Одағының Батыры атағына ие болды, 110 мың адам Даңқ ордендерімен марапатталды. Төрт қазақстандық Кеңес Одағының екі мәрте Батыры атанды - Сергей Луганский, Талғат Бегельдинов, Леонид Беда, Иван Павлов. Ұлы Отан соғысы майдандарында 330 мыңға жуық әйел болған. Олардың көбі әскери наградалармен марапатталды, ал мерген Әлия Молдағұлова мен пулеметші Мәншүк Мәметова Кеңес Одағының Батыры атанды.

Алтын Орданың750 жылдығы

ҚР Президенті Қ.-Ж. Тоқаев Жолдауда айтқан тағы бір маңызды дата - Алтын Орданың 750 жылдығы, "Алтын Орданың 750 жылдығы біздің тарихымызға, мәдениетімізге, табиғатқа туристердің назарын аудару тұрғысынан атап өту керек". "Ұлытау-2019" халықаралық туристік форумында сөйлеген сөзінде Мемлекет басшысы Ұлытауды "қазақ халқының алтын бесігі" деп атады. Қазақстан тарихындағы Алтын Орда кезеңінің рөлін, оны зерделеудің, қазіргі адам үшін тарихи білімнің маңыздылығын Халықаралық Түркі академиясының аға сарапшысы, Қазақстанның танымал саясаттанушысы Тимур Козырев "Казахстанская правда" газетіне "Золотая Орда – золотая колыбель: истоки казахской государственности и современность" берген сұхбатында баяндайды.

Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті, Ұлт Көшбасшысы Н.А.Назарбаевтың 80 жылдығы

2020 жылы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті, Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың туғанына 80 жыл толады.

Н. Ә. Назарбаев 1940 жылы 6 шілдеде Қазақ ССР Алматы облысы Қаскелең ауданы Шамалған ауылында (қазіргі Алматы облысы Қарасай ауданы Үшқоңыр ауылы) дүниеге келген. 1990 жылдың 24 сәуірі мен 2019 жылдың 20 наурызына дейін Қазақстан Республикасының Президенті болды. 1991 жылдың 1 желтоқсанында Қазақстанда алғашқы бүкілхалықтық Президент сайлауы өтіп, оның барысында ол 98,7% дауыс берушілердің қолдауына ие болды.

Н.Ә. Назарбаев Мемлекет басшысы қызметінен 2019 жылы 19 наурызда кетті.

Республика көлемінде Ұлы күйші Дәулеткерейдің 200 жылдығы (1820-1887), Мемлекет және қоғам қайраткері Нығмет Нұрмақовтың 125 жылдығы (1895-1938), қазақ балалар әдебиетінің классигі Сапарғали Бегалиннің 125 жылдығы ( 1895-1983), белгілі ақын Жұбан Молдағалиевтің 100 жылдығы және т. б. кеңінен аталып өтілетін болады

Қарағанды облысында ақын-жазушылар Ж. Нұрбекұлының, Қ. Мұқышевтың, Ж.Өмірбекұлының 100 жылдығына арналған, мәдениет қайраткері М. Рымжановтың 100 жылдығына, Теміртау қаласының 75 жылдығына және т. б. арналған мерекелік іс-шаралар өткізіледі.