Тіл – «менің» және әлемнің қосылатын тұсы.
Х.Г. Гадамер
Сүйінші оқырман! Әдебиетіміз тағы бір құнды дүниемен толықты. Қарағанды облысының тілдерді оқыту орталығы «Әлемдік әдебиетті қазақ тіліне аудару» арнайы жоба аясында әйгілі италияндық жазушы Марио Пьюзоның «Өкіл әке» кітабын (Қарағанды, 2022 ж.) жарыққа шығарды. Аударманы Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі, аудармашы, журналист және жазушы Сүйіндік Жанысбай жасады. Кітап 200 данамен басылып шықты.
Әлемдік деңгейде бестселлер аталған Марио Пьюзоның «Өкіл әке» атты кітабы 1969 жылы жарыққа шыққан. Итальяндық мафияның заңдары, жемқорлық, намыс жайлы жазылған бұл кітап 70-ші жылдары-ақ бестселлер болған және көп тілге аударылған. Енді ана тілімізде оқуға мүмкіндік туды.
Осыған орай 11 қараша күні Н.В.Гоголь атындағы Қарағанды облыстық әмбебап ғылыми кітапхасынада Марио Пьюзоның «Өкіл әке» кітабының тұсаукесері өтті.
Ұйымдастырушы - Қарағанды облысының тілдерді оқыту орталығы.
Шығарманы қазақ тіліне аудару мақсаты – әлемнің үздік бес басылымының қатарына енген әйгілі классиктердің кітаптарын қазақ тілінде оқуға ұсыну, жастарды және қазақ тілін үйренуді бастаған оқырмандарды кітап оқуға тарту.
Кеш барысында кітапты оқырмандарға тегін таратты, сонымен қатар Н.В.Гоголь атындағы облыстық кітапханасына, Ж.Бектұров атындағы облыстық жасөспірімдер кітапханасына, М.Әуезов атындағы қалалық кітапханасына және Б. Бейсенов атындағы ҚР ІІМ Қарағанды академиясының жалпы кітапханасына сыйға тартты.
Белгілі жазушы, аудармашы С. Жанысбай кітапты екі айдың ішінде аударған және қандай қиындықтарға тап болғаны жайлы баяндады, бірақ қысқа мерзімге қарамастан бұл кітап қазақша нұсқада ел таныды. Кеш қонақтары аударылған кітапта қазақ тіліндегі айналмалы сөздер, дұрыс балама сөздер, көне сөздер қолдану әрі романның түпнұсқасының мазмұны сақталып, шытырман оқиға сәтті аударылған деген пікірлер айтты.
Шығарма жайлы қысқаша айта кететін болсақ, 20 ғасырда АҚШ-та өркен жайған мафия кланы туралы культті роман. Кейіпкерлер психологиясын терең ашу, гангстерлік өмірден таң қалдыратын детальдар, шытырман оқиға, Американың қуатты қылмыстық синдикаттарының бірі - Дон Корлеоне өмірі жайлы баяндалады. Керемет сенімділікпен жазылған кітап оқырманға өмірге қауіп төндірмей мафияның қасиетті әулиелеріне қарауға мүмкіндік береді. Дон Корлеоне мен оның ру мүшелерінің өмірінде бастысы - отбасы. Онда әркімнің өз рөлі мен міндеттері бар; ережелер ондаған жылдар бойы қалыптасады. Сицилиялық отбасының принциптерінің бірі: «Олардың саны аз, бейтаныс адамдар - бәрі». Кланның ішінде тек жылы қарым - қатынас бар; бұған дәлел - туыстарына жұмсақ үндеу (Санни, Фредди, Конни), сақталған рәсімдер, Д.Корлеоненің үйіне «жеке жауапкершілік қаупінен құтылу үшін, тыныштық пен жылулық іздеп» келгендерді қабылдауға дайын болу. Отбасы мүдделерін қорғауға арналған сынақ сағатында тіпті бұрын құдасының қызметінен алыстап кеткендер де тұрады. Сондықтан, алғашқы беттерінде этнографиялық эскиздерді немесе «физиологиялық эскизді» стилистикалық түрде еске түсіретін роман финалға жақын «жоғары стильдегі трагедия» ерекшеліктерін алады.
Айта кетерлік жағдай, кітапта сицилиялық және америкалық мафияның әдет ғұр-пы, ұстамдары, сыбайлас жемқорлық көрсетіледі. Сонымен қатар жас шектеулігі 18+ болып келеді.
Оқырмандарға айтарымыз, сәйкес аударманың мақсаты түпнұсқаның мағыналық мазмұнын, эмоциялық бейнелілігін, сөздік - құрылымдық ажарлануын жеткізу. Қай тілде оқысаңыздар да, әр тілдің өзіндік жеткізер ойы бар. Аудармашының аудармаға салған мақсаттарымен, ерекше сезімдері бар.
Халықаралық кітаптар бөлімінің кітапханашысы: З. Серік
