Page 231 - karagandy_zhumyszhylarynyn_angime_zhyrlary

48
Қайғырма, қапаланба, Сыпан ерім! 1955 жылы 20 апрельде Хұсайын
Салқынбаевтан жазылып алынды.
«Есімде жоқ,— дейді X. Салқымбаев,— 1903 жылы ма екен, әлде 1904 жы-
лы ма екен, әйтеуір ақпан айының ішінде Қарағанды жұмысшыларының қожай-
ындарға қарсы ереуілі болды. Ереуілге Ысмағұл Бекжан баласы, Сыпан Серік-
бай баласы, Мұса және Иса Үйрек балалары басшылық етті.
Ереуіл басылғаннан кейін қожайындар Сыпан Серікбаевтың үй ішін далаға
шығарып тастады. Сонда Сыпан Серікбаевқа Ілиястың айтқаны ғой». Өлеңді
толық білмейді.
49 Көр лақаттай шахтаға. 1956 жылы 9 майда Хасен Манкиннен жазылып
алынды. Және бұл текстің болмашы өзгеріспен айтылатын нұсқасы 1949 жылы
Хұсайын Алтайбаевтан Қ. Әкімбеков; 1953 жылы 20 февральда Көлзақ Аман-
келдиннен Д. Шалабеков жазып алған. Айтушылар бұл өлеңді Ілияс ақын шы-
ғарғандығын айтады.
а0
Көр тышқандай жер кеулеп. 1956 жылы 9 майда Хасен Манкиннен жа-
зылып алынды. Және осы өлеңнің:
«Қай кесек басып қалад деп,
Қорқыныштан азамыз.
Тапқан жетпей тамаққа,
Қара борбай боламыз.
Маңдайға мықтап жазылған
Бұдан қайда барамыз?
Қарағанды — қанды жер,
Қай шұқырда қаламыз?
Қиратар ек шахтаны,
Келсе егер шамамыз,» —
деген бір нұсқасы 1950 жылы 20 июньде Қарағандыда Жолдекей Нұрмағамбе-
товтан жазылып алынды.
51 Мынау тұрған шойын шам. 1949 жылы Хұсайын Алтайбаевтан Қ. Әкім-
беков жазып алған Қ. Әкімбековке X. Алтайбаевтың айтуынша өлеңді 1906 жы-
лы Ілияс шығарған.
52
Ұзақ күн жер астында дамыл көрмей. 1953 жылы 8 март күні Хұсайын
Салқынбаевтан жазылып алынды. X. Салқынбаевтың айтуынша өлеңді Ілияс
Манкин шығарған.
53 Үміт үздік жалғаннан. 1953 жылы Көлзақ Аманкелдиннен Қ. Мұқышев
жазып алған. Осы өлеңнің:
«Жүрегім менің қырық жамау
Бұл сұрқия өмірден.
Үзілді үміт, күн көру,
Мынау тұрған көмірден.
Көз аша алмай келеміз
Күнде өлікті көмуден.
Өлу артық бұдан да
Зұлымдық тепкі көруден.
Мынау өмір — қай өмір?
Қызықсыз, сәнсіз сұм өмір», —
деп айтылатын нұсқасын 1950 жылы 15 октябрьде Жолдекей Нұрмағамбетовтан
Қ. Әкімбеков, 1953 жылы октябрьде Хасен Манкиннен Д. Шалабеков жазып
алған.
54
Жұртым-ау, қалай шыдайын? 1956 жылы 9 майда Хасен Манкиннен
жазылып алынды. Мұның басқа нұсқасы 1950 жылы 25 июльде Қарағандыда
Жолдекей Нұрмағамбетовтан жазылып алынды.
Ж. Нұрмағамбетовтың айтуынша Жұмантай деген қарттың баласы шахта
ішінде көмір құлап қайтыс болады. Сонда, Жұмантайдың келіні күйеуін жоқтап
айтқаны екен.
55
Ақ тұйғын кетті-ау бел асып. 1956 жылы 9 майда Хасен Манкиннен жа-
зылып алынды. X. Манкнн айтады: «1904 жылы Хүсайын деген жігіт құлаған