Page 44 - КЗД_каз_2020

Елімізде медициналық білім беру жүйесін дамыту 1931 жылы Алматы қаласында
медициналық жоғары оқу орнының ашылуымен басталды. Алайда, жалғыз институт
республиканың медициналық кадрларға деген артып келе жатқан қажеттілігін қанағаттандыра
алмады. Соған байланысты республикалық органдар мен КСРО Денсаулық сақтау халық
комиссариаты алдына Қарағанды қаласынан медициналық институт ашу қажеттілігі туралы
мәселе қойылды. Қарағанды қаласы 1940 жылы облыс орталығына айналған болатын, қала
тұрғындарының саны 196 мың адамнан асқан еді. Бірақ,Ұлы Отан соғысы бұл жоспарды бұзып
жіберді. Сол себептен Қарағанды қаласында медициналық институт ашу мәселесі 1947 жылы
қайтадан көтеріліп, облыстық денсаулық сақтау бөлімі Кеңес Одағының Денсаулық сақтау
министрлігіне шахтерлер қаласынан медициналық жоғары оқу орнын ашу туралы ұсыныс
жасады. КСРО Министрлер Кеңесінің 1947 жылғы 16 қарашадағы қаулысы Қарағанды
қаласына «жұмыс істеп тұрған медициналық институттардың бірін ауыстыруды» міндеттеді.
КСРО Министрлер Кеңесі Төрағасының 1949 жылғы 5 желтоқсандағы өкімімен «РСФСР
Министрлер Кеңесі мен КСРО Денсаулық сақтау министрлігін Қазан қаласының жабылған
стоматологиялық институтын белгіленген тәртіпте Қарағанды қаласының медициналық
институтына айналдырып, оның профессорларын, оқытушыларын, сол сияқты бірінші курсты
бітірген студенттерін соған көшіруге міндеттеу» нұсқалды. Институт директоры болып дәрігер
Петр Моисеевич Поспелов тағайындалды.
1950 жылдың сәуірінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің
бұйрығымен Петр Моисеевич Поспелов Қарағанды медициналық институтының (ҚарМИ)
директоры болып тағайындалды. Петр Моисеевич Поспелов басқарған 1950-1974 жылдар
аралығындағы кезең бұл институттың құрылуы мен қалыптасу кезеңі болып табылады.
1950 жылғы 1 қыркүйекте Қарағанды медициналық институты өзінің алғашқы
студенттері: 1 курстың 127 студенті және ІІ курстың 101 студенттеріне есік ашты, олардың
арасынан 69 студент Қазан қаласынан ауысып келген болатын. Сол кездегі жалғыз емдеу
факультетінде 11 кафедра ашылды. 1950 жылы институтта 23 оқытушы сабақ берді, олардың
арасында 3 ғылым докторы мен 3 ғылым кандидаты болды. Қарағанды медициналық
институтының ғылыми саладағы бірінші жетістігі 1950 жылдың 21 қарашасында өткен
институттың I ғылыми студенттік конференциясы болды. 1952 жылы институтта аспирантура
мен ординатура ашылды. 1955 жылы Қарағанды медициналық институты алғаш рет алты
жылдық оқу жоспарын толық көлемде аяқтап, бірінші түлектерді – 94 дәрігерді даярлап
шығарды, олардың арасынан 15 адам оқуды үздік бітірді. 1957 жылы институт Ғылыми кеңесте
кандидаттық диссертациялар қорғау құқығына ие болды. Ғылыми кеңестің төрағасы болып
Петр Моисеевич Поспелов тағайындалды. 1958 жылдың 24 сәуірінде медицина ғылымының
кандидаты дәрежесіне алғашқы диссертациялық жұмыстарды ассистенттер Н.К.Попова мен
Г.Г.Шамсеева қорғады.
1961 жылы институтқа бірінші санат берілді, бір жылдан кейін педиатрия факультеті
ашылды. Өнеркәсіп кәсіпорындары, құрылыс индустриясы ұйымдары, тігін, тамақ және басқа
өнеркәсіп кәсіпорындары, қаланың санитарлық-эпидемиологиялық станциялары санитарлық-
гигиеналық факультеттің студенттеріне оқу үдерісі мен тәжірибеден өту үшін базалар бөлді.
Қарағанды қаласының барлық ауруханалар желісі клиникалық машықтар алу үшін емдеу және
педиатрия факультеттерінің студенттеріне ұсынылды. Институтта өткізілетін ғылыми
зерттеулердің деңгейі ҚарМИ жетекші ғалымдарының халықаралық ғылыми конгресстерге
қатысуларын бекітеді.
1966 жылы жоғары оқу орнында Орталық ғылыми-зерттеу зертханасы ашылып, оны
медицина ғылымының кандидаты Мадениет Мадиұлы Сарсембаев басқарды. Мадениет
Мадиұлы Балалар сарайында (Пионерлер үйі) оқушыларға арналған Кіші академияның
ұйымдастырушысы және ұзақ уақыт бойы оның ректоры болды.
1989 жылдан 2001 жылға дейін институтты ҚР ҰҒА академигі, медицина ғылымының
докторы, профессор Мақаш Тыныштықбайұлы Әлиакпаров басқарды.
1990 жылы қазақ бөлімшесі ашылып, мемлекеттік тілде жоғары білім алу мүмкіндігі туды.
Бөлімшені медицина ғылымының кандидаты, доцент Еркебұлан Төлеубайұлы Төлеубаев
басқарды.