Page 25 - КЗД_каз_2020

Майбас Т. Серiк Ақсұңқарұлы Ақтоғай ауданының құрметтi азаматы // Орталық
Қазақстан.- 2000.- 2 ақпан
Мәмет С. Ақсұңқар жыр - Ақсұңқарұлы // Егемен Қазақстан. - 2016. - 9 маусым. - 12 б.
Медальмен марапатталды: құттықтаймыз! // Орт. Қазақстан.- 2005.- 8 қыркүйек.- 1 б.
Мұртаза Ш. Ақын Серiк Ақсұңқарұлы // Егемен Қазақстан.- 2000.- 31 наурыз
Мұсабеков Е. Ақсұңқарұлы - "Әдебиет қайраткері" // Орталық Қазақстан. - 2013. - 5
қаңтар (№ 1/2). - 1 б.
Өрісбаев А. "Алаш тарихының ақиқаты" атты жабық бәйге өз мәресіне жетті // Егемен
Қазақстан. - 2015. - 10 қазан (№ 194). - 8 б.
Рахұлы А. Алаштың алдаспан ақыны кешілер қаласында кездесу өткізді // Орталық
Қазақстан. - 2016. - 6 қаңтар (№ 1/2). - 2 б.
Сейдахмет М. Ақиық ақын туралы фильм түсірілді // Тоқырауын тынысы. - 2013. - 21
маусым (№ 23). - 4 б.
Ушурова Г. А. Қазақ поэзиясындағы діни - исламдық дүниетаным шығармаларының
тарихи-әдеби сипаты: (XIX-XX ғғ. және XXI ғ. басы) // Қазақ және әлем әдебиеті = Казахская и
мировая литература. - 2018. - № 4/6. - 20-22 б.
Ысқақбай М. Көкжал Ақын - көкшулан жырлар // Қазақ әдебиеті. - 2018. - 12-18 қазан (№
40). - 12,13 б.

25 сәуір 1895 - 1937 - Қоғам қайраткері Нығмет
Нұрмақұлы Нұрмақовтың туғанына 125 жыл

Көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, Қазақстанда Кеңес өкіметін орнатып, нығайту
жолындағы күреске қатынасушы, КОКП мүшесі Н.Нұрмақов 1895 жылы 25 сәуірде Семей
губерниясының Қарқарқаралы уезіне қарасты Қу болысында дүниеге келген.
Жас кезінде ауыл молдасынан сауат ашып, 1911 ж. Қарқаралыдағы екі кластық орыс-қазақ
училищесін, Қу болысының ауқатты байы Қасен Ақаевтің көмегімен Омбыдағы мұғалімдер
семинариясына оқуға түсіп, 1915 жылы бітіреді. 1911 жылы Қу болысының атақты байы
Ақайдың Қасенінің қасына тілмаш болып ере жүріп, Омбыдағы Романовтар әулетінің 300
жылдығына орай ұйымдастырылған ауылшаруашылық көрмесіне қатысады. Қазақтың асыл
бұйымдары, заттары толы ақ ордасын тамашалауға келгендерге ұлттық дәстүрдің қыр-сырын
түсіндіріп, аудармашы болып, зеректігімен көрмені тамашалауға келген Шоқанның серігі
орыстың атақты ғалымы Г.Н.Потаниннің, Ресей жағрапия қоғамының мүшесі, Омбы
семинариясының оқытушысы халықшыл-демократ А.Н.Сидельниковтың көзіне түседі. Олар
қазақ баласының орыс тілінде таза сөйлейтініне тәнті болып, онымен жақынырақ танысып,
Омбыдағы оқытушылар семинариясының дайындық курсына оқуға қабылдануына себепкер
болады. 1911-1915 жылы семинарияда С.Сейфуллинмен бірге оқиды. Бір жылдан соң екеуі
негізгі үшжылдық курсқа ауысып, оны 1915 жылы бітіреді. Семинарияда оқып жүріп
С.Сейфуллин, М.Жұмабаев, М.Саматовтармен қосылып «Бірлік» атты мәдени-ағарту ұйымын
құрады.
1915 жылы Омбы семинариясын бітірген соң Қарқаралыға оралып, өзі оқыған орыс-қазақ
училищесіне қызметке тұрып, революциялық жұмысқа белсене кірісіп, саясатпен айналысады.
1917 жылы Қазан революциясынан кейін большевиктер партиясы жағына шығып,
Қазақстандағы Кеңес өкіметін орнатуға белсене қатысады. 1917 жылғы төңкерістер кезінде күз
айында «Дала одағы» деген атпен құрылған еңбекші кеңесінің басшысы болады. Колчак өкіметі
орнағанда кеңес таратылып, маусым айында Қарқаралыда болған контрреволюциялық
көтерілістен соң кеңестің басқа мүшелерімен бірге тұтқынға алынып, 18 ай түрмеде отырып,
1919 жылдың желтоқсанында бостандыққа шығады.
1918-1924 ж. Қарқаралы уездік кеңесінің хатшысы, 1919-1920 жылдары Қарқаралы уездік
әскери-революциялық комитеттің мүшесі болып сайланады. 1919 ж. қыркүйек айынан
желтоқсан айына дейін ақгвардияшылар түрмесіне отырып, басынан көп қиыншылықтарды
өткереді. 1920 жылы партия қатарына қабылданады. Осы жылы қазан айында Орынбор
қаласында Қазақ АССР-нің құрылуын жариялаған Қазақ АССР Кеңестеріңің І-құрылтай